Νόμος 5222/2025: Τι αλλάζει σε ΦΠΑ, εισοδήματα, τιμολόγηση και πρόστιμα

Με τον Νόμο 5222/2025, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ υπό τον τίτλο «Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας και λοιπές διατάξεις – Ρυθμίσεις συνταξιοδοτικού χαρακτήρα», εισάγεται ένα εκτεταμένο νέο πλαίσιο που ξεπερνά τον τομέα των τελωνείων. Το νέο νομοθέτημα φέρνει ουσιαστικές μεταβολές στον τομέα της φορολογίας εισοδήματος, του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας, των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων, αλλά και στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, στοχεύοντας στον ψηφιακό εκσυγχρονισμό, τη συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις και τη μείωση της φοροδιαφυγής.

Μεταβολές στη Φορολογία Εισοδήματος

Ο νέος νόμος εισάγει ουσιαστικές παρεμβάσεις στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Ειδικότερα:

Γίνεται επαναξιολόγηση των εναλλακτικών φορολογικών καθεστώτων (άρθρα 5Α, 5Β, 5Γ), τα οποία αφορούν κυρίως φορολογικούς κατοίκους εξωτερικού ή επενδυτές με ειδικό καθεστώς.
Καθορίζεται πως οι δαπάνες νοσηλείας που καλύπτονται από τον εργοδότη για εργαζόμενους, δεν θα υπολογίζονται πλέον ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες (άρθρο 207).
Εξισώνονται οι φορολογικές υποχρεώσεις των ναυτικών σε ιδιωτικά σκάφη αναψυχής με αυτές του Εμπορικού Ναυτικού, καλύπτοντας ένα μακροχρόνιο κενό (άρθρο 208).
Καθιερώνεται αυτοτελής φορολόγηση για τους πλανόδιους λαχειοπώλες, με απαλλαγή των προμηθειών από τεκμήρια (άρθρο 209).
Όλες οι πληρωμές μισθωμάτων γίνονται πλέον με ηλεκτρονικά μέσα. Εάν η πληρωμή δεν γίνει μέσω τραπεζικού λογαριασμού, ο εκμισθωτής δεν δικαιούται φορολογικές εκπτώσεις, ενώ ο ενοικιαστής χάνει κάθε σχετική επιδότηση ή παροχή (άρθρο 210).

Ηλεκτρονική Τιμολόγηση: Κίνητρα και Υποχρεώσεις

Ένα σημαντικό βήμα προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι η καθιέρωση της υποχρεωτικής ηλεκτρονικής τιμολόγησης μεταξύ επιχειρήσεων. Αν και η καθολική εφαρμογή θα πραγματοποιηθεί σε επόμενο στάδιο, ήδη προβλέπονται ισχυρά κίνητρα για τους πρώτους που θα το υιοθετήσουν:

Παρέχεται προσαυξημένη απόσβεση 100% για τον εξοπλισμό και τα λογισμικά ηλεκτρονικής τιμολόγησης, καθώς και προσαύξηση της δαπάνης έκδοσης/διαβίβασης τιμολογίων για το πρώτο έτος (άρθρο 212).
Καταργούνται οριστικά οι χειρόγραφες αποδείξεις λιανικής.
Ενισχύονται οι προδιαγραφές γνησιότητας και ακεραιότητας των ηλεκτρονικών παραστατικών στα ΕΛΠ (άρθρα 237–240).

Νέο Πλαίσιο ΦΠΑ με Ευρωπαϊκή Εναρμόνιση

Σημαντικές τροποποιήσεις επέρχονται και στον ΦΠΑ:

Ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ (13%) πέφτει στο 6% για εισαγωγές και πωλήσεις έργων τέχνης, συλλογών και αρχαιοτήτων (άρθρο 236).
Αναπροσαρμόζεται το ειδικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων με νέα όρια εσόδων, απλουστευμένες διαδικασίες και διευρυμένες αρμοδιότητες της ΑΑΔΕ (άρθρα 223–233).
Εναρμονίζονται στο εθνικό δίκαιο οι Οδηγίες (ΕΕ) 2022/542 και 2020/285, με αλλαγές σε θέματα απομακρυσμένων πωλήσεων και αντικειμένων τέχνης.
Επεκτείνονται οι απαλλαγές ΦΠΑ για εφοδιασμούς πλοίων (άρθρο 222).

Αυστηρότερες Κυρώσεις και Νέες Υποχρεώσεις

Ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας ενισχύεται με νέες διατάξεις:

Αυξάνονται τα πρόστιμα για μη έκδοση δελτίων αποστολής κατά τις μεταφορές αγαθών (άρθρο 214).
Επιβάλλεται η υποχρεωτική αποδοχή πληρωμών με POS για συγκεκριμένες κατηγορίες νομικών προσώπων (άρθρο 215).
Θεσπίζονται νέες προϋποθέσεις για την έκδοση αποδεικτικών ενημερότητας, ανάλογα με τη νομική συμμετοχή και την ύπαρξη εγγυήσεων (άρθρα 216–218).
Δημιουργείται Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ) υπό την ΑΑΔΕ για πλήρη παρακολούθηση της ακίνητης περιουσίας (άρθρο 217).

Πρόσθετες Ρυθμίσεις με Σημαντικό Κοινωνικό και Οικονομικό Αποτύπωμα

Μειώνεται η ελάχιστη διάρκεια κατοικίας στο εξωτερικό για απαλλαγή από φόρο κληρονομιάς, από 10 σε 5 έτη (άρθρο 241).
Καθιερώνεται εξαίρεση από τον φόρο δωρεάς για εργοδοτικές παροχές σχετικές με ιατρικά έξοδα (άρθρο 242).
Απαλλάσσονται από ΕΝΦΙΑ οργανώσεις και ιδρύματα με πιστοποιημένο κοινωφελές έργο στην Ελλάδα (άρθρο 243).
Ορίζεται τέλος επιτηδεύματος για ακίνητα που διατίθενται μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης (άρθρο 249).